Endometrial hiperplazi, uterusun iç çeperi olan endometriyum çok kalınlaştığı zaman ortaya çıkar . Kanser değildir, ancak bazı durumlarda uterus kanserine yol açabilir.
Endometrium Normal Olarak Adet Döngüsü Boyunca Nasıl Değişir?
Endometriyum hormonlara tepki olarak adet döngüsü boyunca değişir . Döngünün ilk kısmı sırasında, östrojen hormonları yumurtalıklar tarafından yapılır. Östrojen, rahim iç yüzünün hamileliğe hazırlanması için büyümesine ve kalınlaşmasına neden olur. Döngünün ortasında, yumurtalıklardan ( yumurtlama ) bir yumurta çıkarılır . Yumurtlamanın ardından, progesteron adı verilen başka bir hormonun seviyeleri artmaya başlar. Progesteron, endometriumu döllenmiş yumurtayı almak ve beslemek için hazırlar. Gebelik oluşmazsa östrojen ve progesteron seviyeleri azalır. Progesterondaki düşüş menstruasyonu tetikler ve rahimin iç yüzünün dökülmesine neden olur. Rahim iç yüzü dökülmeye başladığında yumurtalıklar yeni bir yumurta oluşturmak üzere çalışmaya başlarlar.
Endometriyal Hiperplazi Neden Olur?
Endometriyal hiperplazi en sık aşırı östrojenin progesteron ile karşılanmaması nedeniyle oluşur. Ovulasyon oluşmazsa, progesteron yapılmaz ve rahim iç yüzü dökülmez. Endometriyum östrojene cevap olarak büyümeye devam edebilir. Endometriumu oluşturan hücreler aşırı çoğalabilir ve anormal hale gelebilir. Hiperplazi adı verilen bu durum bazı kadınlarda kansere yol açabilir.
Endometriyal Hiperplazi Ne Zaman Oluşur?
Endometrial hiperplazi genellikle , yumurtlama durduğunda ve progesteron artık yapılmadığında ortaya çıkar. Yumurtlama düzenli olarak meydana gelmediğinde, perimenopoz sırasında da oluşabilir. Aşağıda kadınların yüksek düzeyde östrojen ve buna karşılık östrojenin etkisini düzenleyecek yeterli düzeyde progesteron bulunmadığı durumlar yer almaktadır:
- Östrojen gibi davranan ilaçların kullanımı
- Menopozdan sonra yüksek dozda östrojenin uzun süreli kullanımı (histerektomi geçirmemiş kadınlarda )
- Özellikle polikistik over sendromuveya infertilite ile ilişkili düzensiz adet dönemleri
- Obesite
Endometriyal Hiperplazi İle Hangi Risk Faktörleri İlişkilidir?
Endometrial hiperplazi, aşağıdaki risk faktörleri olan kadınlarda ortaya çıkma olasılığı daha yüksektir:
- 35 yaşından büyük olmak
- Hiç hamile kalmamış olmak
- Geç yaşta menopoza girmek
- Erken yaşta adet görmeye başlamak
- Diabetes mellitus, polikistik over sendromu, safra kesesi hastalığı veya tiroid hastalığı gibi hastalıkların olması
- Obesite
- Sigara içmek
- Ailesinde Yumurtalık, kolon veya rahim kanseri öyküsü olması
- Endometriyal hiperplazi belirtileri ve belirtileri nelerdir?
Hiperplazinin en sık görülen belirtisi anormal uterin kanamadır. Menstruasyon dönemindeki kanama, daha ağır veya normalden daha uzun sürer.
- 21 günden kısa olan menstrüel sikluslar (adet döneminin ilk gününden sonraki adet döneminin ilk gününe kadar sayılır)
- Menopoz sonrası herhangi bir kanama
Endometrial Hiperplazi Nasıl Teşhis Edilir?
Anormal uterin kanamanın birçok nedeni vardır. 35 yaşın üzerinde ve anormal kanamanız varsa ya da 35 yaşından küçük fakat ilaç tedavisine rağmen kanamalarınız devam ediyorsa endometriyal hiperplazi ve kanser için tanısal testler yapabilir.
Transvaginal ultrason endometrial kalınlığın artmış olması bize endometrial hiperplaziyi düşündürür.
Kanserin var olduğundan emin olmanın tek yolu, endometriyumdan küçük bir doku örneği almak ve mikroskop altında çalışmaktır. Bu endometriyal biyopsi ve küretaj veya histeroskopi ile yapılabilir .
Endometriyal Hiperplazi Önlemeye Yardımcı Olmak İçin Neler Yapabilirim?
Endometriyal hiperplazi riskini azaltmak için aşağıdaki adımları yapabilirsiniz:
- Menopozdan sonra östrojen alırsanız, progestin veya progesteron almanız da gerekir.
- Adet dönemleriniz düzensiz ise, doğum kontrol hapları (oral kontraseptif) önerilebilir. Progestin ile birlikte östrojen içerirler. Diğer progestin formları da alınabilir.
- Aşırı kiloluysanız, kilo vermek yardımcı olabilir. Obezite derecesi ile endometrial kanser riski artar.
Op. Dr. Feray GÜVENAL
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
